* سال دهم هجری و تصمیم پیامبر اسلام(ص)
آنچه نام این محل را در تاریخ اسلام به یاد ماندنی کرده است به سال دهم هجری و تصمیم پیامبر اسلام (ص) برای زیارت خانه خدا، به جا آوردن مراسم حج و اعلام ایشان مبنی بر اینکه امسال آخرین حج ایشان خواهد بود، برمی‌گردد لذا مردم شهرها و مناطق مختلف عربستان به وسیله قاصدانی از این امر مطلع شدند و در پی این فراخوان پیامبر اسلام (ص) با اجتماع عظیمی از مردم، مدینه را به قصد مکه ترک کردند.
اجتماع باشکوهی از مسلمانان در مراسم حج آن سال که به «حجة الوداع» پیامبر (ص) معروف بود، شرکت کردند.
پیامبر (ص) پس از پایان مراسم حج برای حضور حجاج در غدیرخم دستور حرکت دادند، ایشان همچنین به 12 هزار نفر از حجاج یمن که مسیرشان متفاوت بود، دستور دادند همراه حجاج به غدیر خم بیایند.
* در مسیر بازگشت حجاج جبرئیل بر پیامبر آیه‌ای نازل کرد
در مسیر بازگشت حجاج، جبرئیل بر پیامبر وارد و این آیه را نازل کرد: «ای پیامبر! آنچه را که از سوی پروردگارت به تو نازل شده است، تبلیغ کن و اگر چنان نکنی پیام رسالت را انجام نداده‌ای و خداوند تو را از مردم حفظ می‌فرماید».
در پی ابلاغ این دستور، پیامبر اعلام کردند که کاروان حجاج در منطقه غدیر خم توقف کند و امر فرمودند کسانی که جلوتر هستند بازگردند و کسانی که عقب مانده‌اند به اجتماع حجاج در غدیر خم برسند، اجتماعی که تعداد آن را بین 90 تا 120 هزار نفر ذکر کرده‌اند.
پیامبر اسلام (ص) در آن روز گرم و سوزان در حالی که حضرت علی (ع) در کنارشان قرار داشت، بر بالای منبر خطبه‌ای ایراد فرمودند.
رسول اکرم (ص) این خطبه را با ستایش و حمد خدا آغاز و حدیث ثقلین را بیان فرمودند، سپس دست حضرت علی (ع) را بلند کردند تا همه مردم ایشان را در کنار رسول خدا مشاهده کنند و از مردم پرسیدند: «ای مردم آیا من از خود شما بر شما اولی و مقدم نیستم؟»
مردم پاسخ دادند: «بله، ای رسول خدا.» حضرت در ادامه فرمودند: « خداوند ولی من است، من ولی مؤمنان هستم و من نسبت به آنان از خودشان اولی و مقدم هستم.»
آنگاه فرمودند: «پس هر کس که من مولای او هستم علی مولای اوست.» 3 بار این جمله را بیان کردند و فرمودند: « خداوندا، دوست بدار و سرپرستی کن، هر کسی که علی را دوست و سرپرست خود بداند و دشمن بدار هر کسی که او را دشمن دارد و یاری کن هر کسی که او را یاری می‌کند و به حال خود رها کن، هر کس که او را وا می‌گذارد.»
پس خطاب به حجاج فرمودند: «ای مردم حاضران به غایبان این پیام را برسانند.» هنوز اجتماع متفرق نشده بود که بار دیگر جبرئیل بر پیامبر وارد و این آیه را نازل کرد: «امروز دین شما را به کمال رساندم و نعمتم را بر شما تمام کردم و دین اسلام را بر شما پسندیدم.»
* پیامبر(ص) دستور داد مردم با حضرت علی (ع) بیعت کنند
سپس پیامبر دستور داد که مردم با حضرت علی (ع) بیعت کنند، مردم دسته دسته به خیمه پیامبر(ص) که حضرت علی (ع) در آن بود وارد و با حضرت علی(ع) بیعت کردند و به ایشان تبریک گفتند.
ابوبکر، عمر، طلحه و زبیر جزو نخستین بیعت کنندگان بودند و عمر، خطاب به حضرت علی (ع) گفت: «بر تو گوارا باد ای پسر ابیطالب، تو مولای من و مولای هر مرد و زن با ایمان گشتی.» مراسم بیعت با حضرت علی (ع) 3 روز به طول انجامید.
حسان بن ثابت انصاری در آن روز درباره این انتخاب، امامت و جانشینی حضرت علی (ع) ابیاتی را سرود.
* حدیث غدیر توسط 110 تن نقل شده است
حدیث غدیر توسط 110 تن از صحابه مثل ابوبکر، عمر، عثمان، عمار یاسر، ام سلمه، ابوهریره، سلمان، زبیر، زیدبن ارقم، ابوذر، عباس بن عبدالمطلب، جابر عبدالله انصاری و 83 تن از تابعین مثل سعید بن جبیر و عمربن عبدالعزیز نقل شده است.
پس از تابعین نیز 360 تن از محدثان، حدیث غدیر را در آثار خویش نقل کرده‌اند که 3 تن از آنان صاحبان «صحاح سته» (ششگانه) هستند.
علمای شیعه همگی غدیر را حدیثی متواتر دانسته‌اند، مورخی مثل یعقوبی که نخستین کتاب تاریخ عمومی را در جهان اسلام نوشته نیز واقعه غدیر را ذکر کرده است. 
همچنین مورخانی مانند محمد بن جریر طبری، ابن اثیر، سیوطی، شهرستانی، ابونعیم اصفهانی این واقعه را بیان کرده‌اند و حتی برخی از آنان کتاب‌های مستقل در باب غدیر مثل «الولایه فی طرق حدیث الغدیر» اثر محمد بن جریر طبری تألیف کرده‌اند.
عید غدیر خم بزرگترین عید در نزد ائمه (ع) و شیعیان آنان بوده است و در طول تاریخ همواره آن را گرامی داشته‌اند.
در کتاب ثوب الاعمال شیخ صدوق باسندش به حسن بن راشد آمده که گفته است: به امام صادق (ع) گفتم «آیا برای مؤمنان عید دیگری جز جمعه و فطر و قربان وجود دارد؟» فرمودند «آری، روزی و عیدی که از همه بزرگتر است و آن روزی است که امیر المؤمنین علی (ع) را بر پا داشتند و رسول خدا (ص) پیمان ولایت او را بر عهده زن و مرد مسلمان در محل غدیر خم نهاد»، پرسیدم «کدام روز هفته بوده است؟» فرمودند «روز در سال ها تغییر می‌کند، آن روز، روز هجدهم ذی‌الحجه است».
* حضور ده‌ها هزار نفر با پیامبر اکرم(ص) در مراسم حج
در سال دهم هجرت، زمانی که پیامبر اکرم (ص) دریافت به زمان رحلت خود نزدیک می‌شود، بی وقفه کوشید تا زمان حضورش را در میان مسلمانان پربارتر کند و به همین دلیل، زیباترین و دقیق‌ترین مراسم حج را به اتفاق یاران خود انجام دادند.
در آن روزها بیمارى سختى (آبله یا حصبه) در مدینه شایع بود که بسیارى از مسلمانان را از این سفر محروم مى‌داشت با این حال ده‌ها هزار نفر با پیامبر همراه شدند.
مورخان، همراهان آن حضرت را 40 هزار، 70 هزار، 90 هزار، 114 هزار، 120 هزار و 124 هزار نفر نوشته‌اند ولى با این همه حق این است که بگوییم چنان جمعیتى در رکاب آن حضرت حرکت کرد که شمارش بر جز خدا پوشیده است.
اینان کسانى بودند که از مدینه مى‌آمدند، ولى تعداد حاجیان به این عده منحصر نمى‌شد زیرا اهل مکه و ساکنان حومه آن و کسانى که از یمن در رکاب على (ع) آمده بودند نیز در حج شرکت داشتند.
* دلیل انتخاب محل غدیر خم
پیامبر (ص) پس از پایان یافتن این حج که به الوداع، حجة الاسلام، حجة البلاغ، حجة الکمال و حجة التمام معروف شد، به سوى مدینه حرکت کرد و جبرئیل هنگام ورود ایشان به سرزمین «رابغ»، در محلى که غدیر خم نام داشت، بر او نازل شد و پیامى به‌این شرح از پروردگار بر او تلاوت کرد.
«اى رسول ما! آنچه را از سوى پروردگارت بر تو نازل شده به مردم برسان و اگر این کار را انجام ندهی، رسالت خود را به انجام نرسانده‌اى و خدا تو را از مردم ایمن خواهد کرد همانا خداى، قوم کفرپیشه را هدایت نمى‌کند».
این پیام الهى مأموریتى خطیر بر عهده پیامبر اکرم (ص ) مى‌گذاشت، اعلان چیزى که باید همگان از آن باخبر شوند و اگر چنین نکند گویا کارى صورت نداده است.
بنابراین بهترین موقعیت براى اعلام چنین پیامى همین‌جا بود، جایى که راه مصر، عراق، مدینه، حضرموت و تهامه از هم جدا مى‌شود و همه حاجیان ناگزیر از آن مى‌گذرند.
غدیرخم مناسب‌ترین محلى بود که مى‌توانست چنین پیام پر اهمیتی را به گوش همگان برساند.
*یکی از مهم‌ترین اعمال روز عید غدیر پوشیدن لباس‌های نو است
حجتالاسلام سیدمهدی طباطبایی، استاد اخلاق به مناسبت میلاد امام هادی (ع) می‌گوید: شیعیان باید عید غدیر را بزرگترین عید برای خود قلمداد کنند.
وی با اشاره به اهمیت جایگاه عید غدیر، اظهار می‌دارد: یکی از مهم‌ترین اعمال این روز، پوشیدن لباس‌های نو و پاکیزه است.
حجتالاسلام طباطبایی تصریح می‌کند: بهتر است در هنگام دید و بازدید، عبارت «الحمدالله الذی جعلنا من المتمسکین بولایة علی بن ابیطالب و ائمة المعصومین» نیز خوانده شود.
این استاد اخلاق، سنت عیدی دادن را یکی دیگر از اعمال مستحبی روز غدیر خواند و بیان می‌کند: میزان عیدی اهمیت ندارد و مهم آن است که این سنّت حسنه اجرا شود، عیدی دادن باعث ایجاد برکت در مال و عمر انسان می‌شود.
حجتالاسلام طباطبایی، نماز ویژه روز عید غدیر را یکی دیگر از اعمال مستحبی سفارش شده در این روز عنوان کرد و اضافه می‌کند: این نماز، نزدیک به وقت نماز ظهر خوانده می‌شود و مانند نماز صبح است، فقط پس از اتمام، سر بر سجده گذارده و 100 مرتبه «شکراً لله» گفته می‌شود.
وی با بیان این که در روز عید غدیر، قرائت3 زیارت مخصوص سفارش شده است، می‌افزاید: برترین این زیارات، زیارتی است که امام هادی (ع) در روز عید غدیر در نجف و بر مزار جد بزرگوارش قرائت کرد.
این استاد اخلاق ادامه می‌دهد: یک بُعد از ابعاد غدیر، در این برهه از زمان از اهمیت بیشتری برخوردار است که آن پرهیز از شیرین‌گفتاری و تلخ‌کرداری است.
وی با اشاره به قسمتی از زیارت روز عید غدیر، می‌گوید: در این زیارت می‌خوانیم «یا من هو کل یوم فی شأن کما کان من شأنک»، بنابراین خدا را شاکریم برای 3 نعمت شنوایی، شعور و دینداری.
حجتالاسلام طباطبایی تصریح می‌کند: کج‌فهمی مهم‌ترین عامل بدبختی جامعه امروز ماست، امام هادی (ع) می‌فرماید «لا تسبّنّ الابلیس فی علانیة وأنت صدیقه فی السّرّ»، بنابراین در روز عید غدیر، از خدا بخواهیم که مبادا در لفظ، شیطان را لعنت کنیم، اما در باطن، دوست و همراه او باشیم.
وی بیان می‌کند: از خداوند بخواهید که به حق مولا علی (ع) در روز عید غدیر نوری در دلتان بگذارد تا شیرین گفتاری و تلخ کرداری، ریا، چاپلوسی را بشناسیم تا گرفتار و بدبخت نشویم.
درباره وبلاگ
